Protezat dentare, që sot i shohim si një zgjidhje moderne dhe komode për zëvendësimin e dhëmbëve të humbur, kanë një histori shumë më të gjatë dhe më interesante nga sa mund të mendojmë. Nevoja për të rikthyer funksionin e përtypjes dhe estetikën e buzëqeshjes ka qenë pjesë e jetës së njerëzve për mijëra vjet.
Fillimet në lashtësi
Egjiptianët e lashtë janë ndër të parët që kanë zhvilluar metoda për të zëvendësuar dhëmbët e humbur. Ata përdornin materiale të forta si fildish, kockë apo ar për të krijuar dhëmbë artificialë, të cilët shpesh lidhnin me fije ari ose tel bronzi. Këto zgjidhje primitive nuk ishin vetëm funksionale, por edhe simbol statusi në shoqëri.
Tradita japoneze
Në Japoni të shekullit XVI, artizanët krijuan proteza nga druri, të formuara me kujdes sipas formës së gojës së pacientit. Për ngjitjen e tyre në gojë përdorej një kombinim i dyllit dhe materialeve natyrale ngjitëse. Edhe pse të ashpra dhe jo gjithmonë të rehatshme, ato përfaqësonin një hap të madh teknologjik për kohën.
Zhvillimet në Evropën mesjetare
Në shekujt e mesjetës dhe rinis, në Evropë u përdorën proteza të bëra nga dhëmbë njerëzorë (të marrë nga kufomat ose të blerë nga individë të varfër) dhe nga dhëmbë kafshësh, të fiksuar në bazamente metalike ose prej fildishi. Këto metoda shpesh ishin të shtrenjta dhe jo higjienike, por ishin e vetmja alternativë.
Protezat moderne
Me zhvillimin e materialeve sintetike në shekullin XX, si akriliku dhe porcelani protezat u bënë shumë më të lehta, më estetike dhe më të rehatshme. Sot, teknologjia digjitale dhe printerët 3D po e çojnë prodhimin e protezave në një nivel të ri, duke ofruar përshtatje të personalizuar dhe efikasitet maksimal.
Fakt interesant: Proteza më e vjetër e plotë e gjetur ndonjëherë i përket shekullit XVI dhe i përkiste një murgeshe japoneze. Ajo ishte bërë e tëra nga dru i lëmuar!